Αρχική Εισαγωγή Μπεζεστένι Μεχμετ Μπέη Μουσταφά Μπεή Ζιντζιρλί

ΤΟ ΤΕΜΕΝΟΣ ΤΟΥ ΜΕΧΜΕΤ ΜΠΕΗ

 

Στα 1492/3 ο γιος του κατακτητή της Κριμαίας και γαμπρός του σουλτάνου Βαγιαζήτ II μπέης Μεχμέτ ανήγειρε το ομώνυμο του αγαθοεργό καθίδρυμα, ιμαρέτ. Στην επιλογή της θέσης του συγκροτήματος -βρίσκεται στις ανατολικές παρυφές της πόλης- συνηγόρησε ασφαλώς η παραδείσια υφή του τοπίου που δημιουργούσε ο παραρρέων στα νοτιοδυτικά του χείμαρρος με κήπους «που δεν υπήρχαν», λέει, «αλλού πουθενά». Η εκτροπή του χειμάρρου -οι παλαιοί Σερραίοι θυμούνται ακόμη με τρόμο τις πλημμύρες του- που διέγραψε μία τεράστια στροφή στα βορειοανατολικά, το κατέχωσε στην άμμο . Έτσι, από το σύνολο των οικοδομημάτων απέμεινε το τζαμί, που είναι γνωστό και με την κλήση Αγιά Σοφιά, καθώς και κρήνη στο βορειοδυτικό βραχίονα του περιβόλου.

 

 

 

 

 

Το τζαμί ακολουθεί στην κάτοψη το σχήμα ανεστραμμένου Τ, απλό στη σύλληψη αλλά εντυπωσιακό στο αποτέλεσμα. Ο κεντρικός τετράπλευρος χώρος, κατεξοχήν λατρευτικός, καλύπτεται με τρούλο που αγγίζει στο ύψος τα 26 μέτρα. Στα νοτιοανατολικά του, νοητά στον άξονα της Μέκκας, διαγράφεται προεξέχουσα η πεντάπλευρη κόγχη που φιλοξενεί το μιχράμπ. Στις πλάγιες πλευρές του προσαρτώνται επιμήκη ορθογώνια, σήμερα, διαμερίσματα που καλύπτονται με δύο, το καθένα, κατά μήκος διατασσόμενα σταυροθόλια. Στα βορειοδυτικά διαμορφώνεται η πρόσοψη με κιονοστήρικτο θολοσκεπές προστώο, στο μέσον του οποίου ανοίγεται και η μνημειακή του πύλη.

 

 

 

Στη μεγαλοπρέπεια του οικοδομήματος συντελούν τόσο η κατασκευή και η μορφολογία όσο και η διακόσμηση. Το εξωτερικό πρόσωπο των τοίχων είναι κτισμένο με άψογα λαξευμένους ψαμμίτες και επιστέφεται από γείσα με κοιλόκυρτα κυμάτια. Οι πλινθοδομές των θόλων κρυβόταν κάτω από τα μολύβδινα φύλλα που τις επιστέγαζαν και πίσω από τα διακοσμημένα επιχρίσματα του εσωτερικού. Τα παράθυρα διατάσσονται σε δύο έως τρεις καθ' ύψος ζώνες . Τα υψηλότερα, ακόσμητα, επιστέφονται με οξυκόρυφα τόξα ενώ τα χαμηλότερα εγγράφονται, όπως οι κόγχες και ο πυλώνας της πρόσοψης, σε ορθογώνια αυτοφυή πλαίσια πεποικιλμένα με καμπύλες ταινίες και κυμάτια. Η έντονη διακοσμητική διάθεση κορυφώνεται στην απόδοση των στα­λακτιτών, που μεταγράφουν για τους μυημένους την αρμονία του σύμπαντος, κεντημένων κυριολεκτικά όχι μόνον στη μαλακή πέτρα των επιστέψεων των πολλαπλών κογχών αλλά και στο μάρμαρο των κιονοκράνων.

 

 

Αρχική Εισαγωγή Μπεζεστένι Μεχμετ Μπέη Μουσταφά Μπεή Ζιντζιρλί